Nhà thờ dòng họ là gì?
Là công trình tâm linh gắn liền với đời sống văn hoá làng xã của người Việt, nhà thờ họ hiện lên đẹp như một bức tranh ghi lại dấu ấn lịch sử hào hùng của dòng họ. Với thế hệ trẻ ày nay đôi khi họ chưa hiểu nhà thờ họ là gì, thờ cúng ai, chức năng như thế nào, hình dạng ra sao??? Trong bài viết bày chúng tôi xin mạn phép đưa ra những thông tin cơ bản nhất về nhà thờ tổ tiên để bạn đọc hiểu rõ hơn.
1. Nhà thờ họ là gì?
Nhà thờ họ có nhiều tên gọi khác nhau: Nhà từ đường, nhà thờ tổ tiên, nhà thờ dòng họ. ( Đối với gia đình nếu lập thờ họ riêng thì gọi là nhà thờ họ gia đình-Gia từ, đối với mỗi Chi lập nhà thờ riêng gọi là nhà thờ chi)
Trong phần này chủ yếu đề cập tới nhà thờ dòng họ.
- Dòng họ được hiểu là các thế hệ nối tiếp nhau nhiều đời, có cùng chung một nguồn gốc tổ tiên;
- Nhà thờ họ: Đây là nơi dành riêng cho việc thờ cúng tổ tiên của một dòng họ hay từng chi họ tính theo phụ hệ (dòng của cha). Có thể thấy từ đường khá phổ biến tại Miền Bắc và Trung nước ta.
2. Ý nghĩa của nhà thờ họ
Mỗi một dòng họ trên đất nước Việt Nam đều có một nhà thờ dành riêng cho họ của mình. Tại đây sẽ lưu giữ những tấm gương và câu chuyện lịch sử hào hùng của các vị tướng, Thuỷ tổ của dòng họ. Khi con cháu họ tới đây sẽ đọc và hiểu hơn về nguồn gốc dòng họ mình. Từ đó hình thành và nuôi dưỡng lòng biết ơn sâu sắc đối với các vị cha ông đã có công lớn trong việc bảo vệ và phát triển đất nước nói chung, dòng tộc nói riêng.
Nhà thờ họ là bằng chứng sống lại những trang lịch sử không thể nào quên của dân tộc của từng họ nhỏ. Góp phần lưu giữ giá trị cốt lõi về lòng biết ơn, về nghĩa sinh thành, về công lao trời biển của các bà mẹ Việt Nam anh hùng, những người anh hùng liệt sĩ đã anh dũng hi sinh…
Những dấu ấn này sẽ đi theo từng thế hệ trong dòng họ để nhắc nhở con cháu cách sống hướng thiện, biết trước sau, trong một xã hội ngày càng hiện đại ,xô bồ!
Có gia phả được thành lập đặt trong nhà thờ họ, con cháu sẽ nắm được ngày giỗ ông bà, không cưới gả với người trong họ, cũng như nắm rõ thứ thế để trong giao tiếp, việc thưa gửi, tôn ti sẽ rõ ràng.
3. Nhà thờ họ thờ ai?
Nhà thờ có thể chia thành các thứ bậc: Nhà thờ tổ, nhà thờ chi, Nhà thờ họ gia đình
Nhà thờ chi thờ tổ tiên của chi đó.
Nhà thờ họ gia đình thờ tổ tiên ông bà cha mẹ đã mất của gia đình đó. Với những gia đình có nhiều có nhiều con cháu có đất đai thờ tự rộng rãi thì nên xây nhà thờ họ gia đình để thờ cúng cho chu đáo.
*** Xem ngay bài cúng rằm tại nhà thờ họ
Nhà thờ dòng họ thì sẽ theo thứ bậc thờ những vị sau
Thứ nhất: Thờ các vị Cao Tằng Tổ Khảo.
Trong hệ thống gia phả, có cách phân chia Thập hệ (10 thế hệ) như sau : Tiên tổ (khảo)-Cao tổ (khảo)-Tằng tổ (khảo)-Hiển tổ (khảo)-Hiển (khảo)-Bản thân-Tử-Tôn-Tằng tôn-Huyền tôn.
Thập hệ này được tính theo Nội tộc, tức là theo đằng Cha, Ông nội…
Thứ 2: Là nơi ghi danh các Liệt sĩ chống Pháp, chống Mỹ , chống Polpot và chống Tàu. Hay cũng có thể lưu giữ chứng chỉ của Đảng và Nhà nước của những người làm to hoặc thành danh của dòng họ.
Đồng thời từ đường cũng là nơi lưu giữ nhiều kỉ vật quan trọng gia phả, văn tự cổ, bài vị, sắc phong của Vua… để cho muôn đời sau khi tới nhà thờ tổ tiên sẽ cảm nhận được, nhìn thấy được dòng chảy lịch sử của dòng họ mình !
Thứ 3: Từ đường là nơi con cháu tìm về quây quần ấm cúng bên nhau vào những ngày lễ quan trọng như giỗ, tết, rằm… cùng nhau tổ chức tế lễ linh đình trịnh trọng.
Và nơi đây diễn ra những cuộc họp bàn về các công việc của nhà thờ họ nói chung như cuộc họp trù bị trước các phiên họp chính của nhiều sự kiện như họp bàn về đóng công quỹ xây dựng nhà thờ, ủng hộ các em nhỏ, người già neo đơn, gia đình khó khăn, các tấm gương tiên tiến điển hình…
Bên cạnh đó, nhà từ đường nhà thờ họ còn là nơi gặp gỡ của các thành viên trong họ tộc để bàn việc trong dòng họ, làm nơi hội họp của gia tộc hoặc họp toàn họ.
*** Xem ngay: 99+ mẫu từ đường đẹp hoài cổ
